Blog van psychotherapeute Ybe Casteleyn
Liesbet is 22. Ze vertelt dat ze twee jaar geleden haar maag heeft laten verkleinen.
Ik was te dik, zegt ze, veel te dik. Sinds mijn maagverkleining ben ik meer dan 60 kg afgevallen. Maar ik voel me niet goed. Ik voel me zelfs slechter dan ooit tevoren. Ik mis ‘dik zijn’ – ik mis alleen zijn, ik mis lelijk zijn… ik mis onzichtbaar zijn.
Eigenwaarde is aangeboren
Ieder van ons wordt met een gezonde portie eigenwaarde geboren. Dat kan je zien: baby’s laten zich zien en horen, vragen ongegeneerd om wat ze nodig hebben, ze vinden zichzelf niet te min – complexloos reiken ze uit naar ons, openen hun armpjes, verwachten liefde, zorg en genegenheid.
Voor veel mensen is het internet hun eerste contact met de therapiewereld. Ze tikken hun hulpvraag in op Google:
Ik zie Renaud voor de eerste keer, samen met zijn ouders. Renaud is 17 en heeft een jaar geleden een auto-ongeval gehad. Hij was samen met zijn broer en vrienden op weg terug naar huis. Ladderzat. Niet vastgeklikt. Zijn broer, pas sinds twee weken een rijbewijs op zak, zat aan het stuur en is in slaap gevallen. Renaud is door de voorruit gekatapulteerd. Een maand in coma. Een jaar revalidatie. Zeven keer geopereerd al sindsdien. En blijvende letsels in zijn gezicht: een ingedeukte wang en een oog dat altijd traant.
Sessie 1: Nicole
Nicole vertelt dat ze erg ontevreden is in haar huwelijk. Al jaren. Ze vindt Jef te braaf, te volgzaam. Hij neemt nooit initiatief. Ondanks jarenlang aandringen, lukt het niet om af en toe samen weg te gaan, bijvoorbeeld een avondwandeling maken, een film gaan kijken, een museum bezoeken, iets gaan eten, een terrasje doen…. Jef heeft daar geen behoefte aan, hij blijft liever rustig thuis, voor de tv. Gewoon alles elke dag hetzelfde – dat is waar Jef zich goed bij voelt.
Ik kan niet stoppen met denken, zegt Steve. In mijn hoofd is het zo’n warboel. Ik denk dit en twee minuten later dat. Ik beslis iets en hop, ik begin alweer te twijfelen of ik toch niet beter dit of dat… Mijn gedachten, dat zijn er vooral te veel en te verschillend. Het is ook vermoeiend, steeds maar denken. Ik denk vanaf dat ik opsta tot ik ga slapen. Het verwart me en maakt me depressief. Omdat ik door het vele denken niet meer weet wat ik écht denk en wie ik écht ben.
Angela heeft schrik. Het is gevaarlijk wat ze doet. Twee vriendjes. Liefde en samenwonen met de ene, en verliefd zijn en bedrog met de andere.
Een trauma, of psychisch letsel, loop je op als er iets met je gebeurt dat “veel en veel te moeilijk is”. Iets dat zo erg is, zo bedreigend, dat je je overvraagd en overweldigd voelt. Je bent de situatie niet meester, je verliest de controle over wat er rondom je en vooral binnenin je gebeurt.
Julia is 34 en projectmanager bij een marketingbedrijf. Ze heeft vijf mensen onder zich. Ze doet haar werk erg graag en hoopt op een mooie carrière in het bedrijf. Vijf jaar geleden is Julia mama geworden. Sindsdien gaat alles moeilijker: ze heeft geen tijd meer voor zichzelf. Haar werk, het huishouden en de zorg voor man en kind vullen haar dagen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Sinds kort heeft ze last van hartkloppingen, en op haar werk is ze soms plots ‘afwezig’ – alsof ze even de verbinding tussen zichzelf en de wereld kwijt is.
Birgit zegt: “Ik voel alleen maar woede, altijd alleen maar woede. Of ik nu verdrietig, ontgoocheld, gefrustreerd, angstig of onzeker ben, als ik onder de oppervlakte kijk is er alleen maar één grote berg allesverterende woede. Het is alsof ik altijd onder spanning sta, al mijn spieren stijf van de adrenaline, klaar om aan te vallen. Als er iets gebeurt, als iets moeilijk is, ga ik direct van nul naar 100 – als een raket schiet ik vol met woede. Ik kan niet anders. Ik ben niet anders. Als er iets negatiefs gebeurt, lijkt het alsof ik woede wordt. Woede en niets anders.”
Ik wil dood. Dat is de zoekterm die bovenaan prijkt in de statistieken van mijn blog. Al een heel jaar lang. Ik wil dood. Elke dag is er gemiddeld één lezer die via deze weg op mijn blog terecht komt. Elke dag. Eén iemand die in zijn zoekbalk intikt: Ik wil dood.
Melanie weet niet goed hoe ze haar dochter Sara, 11 jaar, moet aanpakken. “Moet ik streng zijn, controleren, straffen indien nodig? Of juist loslaten, vertrouwen hebben? En wat als mijn vertrouwen beschaamd wordt? Moet ik dan boos worden? En zal Sara dan niet ook boos worden, en loopt dan niet alles gauw uit de hand? Stel dat het misloopt, dat het op de één of andere manier écht fout gaat, dat Sara foute vrienden krijgt bijvoorbeeld, of aan de drugs gaat, of wegloopt en god weet waar belandt?” Melanie spreekt met schrille stem, haar blik schiet alle kanten op. Ze is duidelijk in paniek als ze aan de puberteit van haar dochter denkt. Van waar zoveel angst?
Irene is naar hier gekomen omdat ze wil weten waarom ze steeds weer dezelfde verschrikkelijke nachtmerrie heeft: haar man Robbie die sterft. Waarom is ze zo snel overdreven ongerust als Robbie eens laat is? Haar angst Robbie te verliezen is zo groot dat ze er dagelijks over piekert, alle mogelijke rampscenario’s incluis…
Christy is 21 en studeert voor verpleegkundige. Ze heeft schrik dat ze haar diploma niet zal halen omdat ze zo’n slechte punten krijgt voor haar stages. Haar juffen denken dat ze niet meewerkt, niet geïnteresseerd is – maar eigenlijk is ze gewoon heel erg verlegen en stil.
Vandaag is het precies een jaar geleden dat mijn vader gestorven is, zegt Laila. Ik kan aan niets anders denken, ik ween al de hele week. Ik kijk alsmaar naar zijn foto. Ik ben zo triest, zo triest. Ik mis hem zo, zo vreselijk erg…
Wat is een trigger eigenlijk? Hoe kan het dat je door iets getriggerd wordt? Wat betekent dat precies? Welk mechanisme zit daar achter? En hoe raak je ervan af?
Esmeralda, 19, heeft me in een mail het volgende geschreven: “Mijn probleem is dat ik een egoïst ben. Dat is al zo sinds mijn jongere broer geboren is. Ik heb mijn broer nooit gewild. Nu ben ik blij met hem, maar ik deel nog steeds niet graag en wil dat alles wat van mij is ook voor mij is. Ik ben niet vrijgevig. Ik geef graag geld uit, maar dan aan mezelf. Praktisch nooit aan anderen. Dat stoort me, want het is geen mooie eigenschap. Als ik daarover nadenk, vind ik mezelf niet meer zo leuk.”
Lieve, 45, is sinds jaren elke herfst, en alleen maar in de herfst, depressief. Na de zomervakantie, vanaf de bladeren aan de bomen beginnen kleuren, zakt Lieve beetje bij beetje, steeds verder weg in haar zetel. Het is alsof samen met de herfst ook de mindere dagen en jaren van haar leven haar gedachten binnen sluipen. Alsof met het korten van het licht ook haar gedachten donkerder worden: als ik maar niet ziek word, doodga misschien, en och… dat zou misschien niet eens zo erg zijn… mijn leven, wie ik ben, wat ik doe… stelt het allemaal wel zo veel voor?
Marja komt naar hier wegens problemen in haar huwelijk. Ze wil graag wat sterker in haar schoenen staan naar haar man toe, gemakkelijker en vooral op tijd ‘nee’ kunnen zeggen, – want nu is het zo dat ze eerst opkropt wat haar stoort, om later met een woede-aanval haar gal te spuwen.
Jan is 42 en werkverslaafd. Als Jan niet werkt, dan slaapt hij – dat moet wel want hij heeft twee voltijdse jobs en werkt alles samen zo’n 20 uur per dag. Onlangs is Jan ingestort: gewoon plots en opeens in elkaar gestuikt. In paniek naar de dokter. Deze heeft hem op non-actief gezet en hem aangeraden psychotherapeutische hulp te zoeken om van zijn werkverslaving af te raken.
Het relatieweekend van Erik en Maaike zit er bijna op. We hebben veel gepraat, veel van hun problemen geanalyseerd en uitgespit. Het vele praten, uitleggen en zoeken naar nieuwe invalshoeken en mogelijkheden, heeft geloond: ze zien het weer zitten met elkaar – geloven erin dat ze samen aan een nieuw hoofdstuk kunnen beginnen. Zoals altijd, vraag ik een half uur voor de tijd om is of er nog iets is wat ik kan doen voor hen, of ze nog vragen hebben. Eriks antwoord verrast me – het is de eerste keer dat iemand me deze vraag stelt. “Ybe”, vraagt Erik, “Voelen, hoe doe je dat eigenlijk? Kan je me uitleggen hoe ik moet voelen? Ik bedoel, als ik met Maaike over mijn gevoelens praat, kom ik eigenlijk niet verder dan een kort ‘Ik voel me vandaag niet lekker in mijn vel’. Het lukt me niet om daar méér over te zeggen, daar méér uitleg bij te geven. Het is één van mijn en haar grote frustraties in onze relatie: dat ik zo slecht bij mijn eigen gevoel kom.”
Soms gaat het over heel basale dingen in de praktijk. Bijvoorbeeld over voelen. Over leren voelen hoe het vanbinnen met je gaat. Over hoe je kan ‘zakken’ in je gevoel. Om jezelf beter te leren kennen. Om van negatieve gevoelens af te raken. Om beter in je eigen vel te gaan zitten.
Wim zit tegenover mij, en zegt : “Ik weet niet of ik nog verder wil. De ene dag denk ik dat ik moet blijven vanwege Margriet en de kinderen – hoe zou ik hen dat kunnen aandoen? En de andere dag kan niets me nog schelen, wil ik alleen maar rust voor mezelf en lijkt doodgaan, zelfmoord de beste optie. Wat moet ik doen? Hoe hou ik mezelf tegen? Hoe krijg ik mezelf weer recht getrokken?”
Françoise vertelt dat ze steeds zo verdrietig wordt als haar kleinzoon van 15 ‘pubergedrag’ vertoont. Als hij bijvoorbeeld zijn schouders optrekt, of tegen zijn zin de afwasmachine moet uitruimen. Ze zegt: “Ik kan het plaatsen, het is normaal gedrag. Ik kan er ook mee omgaan: gedecideerd en open en zacht blijven tegelijk. Ik heb zelf twee kinderen opgevoed, het is niet dat ik niet weet hoe het moet. Het probleem is dat ik er zelf zo verdrietig van wordt dat ik nadien nog uren lang zou kunnen huilen en nog dagenlang hartpijn heb.”
Sofie is pas gescheiden. Ze woont in een nieuw huis. Maar ze kan er geen vijf minuten alleen zijn. “Het voelt niet lekker, ik kan er niet van genieten, ik kan bijvoorbeeld niet ontspannen op de bank een boek gaan zitten lezen.” Sofie gaat elke avond na haar werk zo snel mogelijk naar haar nieuwe vriend Steven. Bij hem is ze meer op haar gemak. “Ik begrijp er niets van”, zegt ze, “Als er iets is waarop ik me tijdens de scheiding verheugde, waar ik naar uit keek was het dat: tijd hebben voor mezelf, voor een zalig bad, voor een avondje uit met een vriendin, voor een nieuwe hobby, voor een boek in de zetel. En nu ik dat eigenlijk allemaal zou kunnen, doe ik het niet. Het is alsof ik weer getrouwd ben: elke avond samen in de zetel naar televisie kijken.”
Bestel hier jouw exemplaar
Geen rem op je stem
Blog van psychotherapeute Ybe Casteleyn
Etre parent est un art qui se cultive !
Therapieverhalen 