De communicatie tussen Peter en Lisa zit helemaal scheef. Verwijten, elkaar onderbreken, met de ogen draaien, denigrerende opmerkingen, regelrechte aanvallen … elk gesprek is een woordenstrijd en eindigt in pijn. Het is jaren geleden begonnen, na de eerste grote ruzie. Het uitpraten lukte niet, lukte nooit. En dus heeft elke volgende ruzie zich bij de vorige gevoegd, is erbovenop gaan liggen, en ontstond een ‘nieuwe’ manier van omgaan met elkaar: ruzie maken. Lisa en Peter zijn, na jaren op die manier met elkaar omgaan, uitgeput, letterlijk moegestreden. En al dat geruzie heeft niets, helemaal niets opgeleverd, integendeel: ze voelen zich beide fundamenteel onbegrepen, niet gerespecteerd en zijn hun vertrouwen in elkaar kwijt.
Hoe een gewoon, rustig gesprek tussen Peter en Lisa terug mogelijk maken? Dat is waar het in hun relatietherapie-weekend over gaat. Wat is er nodig om het vertrouwen te herstellen? Hoe opnieuw beginnen, hoe écht praten met elkaar, met respect en mededogen?
Ik schrijf een aantal basisregels op het bord. Het hele weekend lang oefenen we samen op de toepassing ervan. Woorden, gebaren, grimassen worden geïnterpreteerd, gewikt en gewogen. Ganse zinnen en hele gesprekken worden bijgestuurd en overgedaan, tot het klopt, tot Lisa en Peter zich begrepen en gerespecteerd voelen door elkaars woorden.
1) Ik-taal : praat over jezelf, begin elke zin met ik voel/ik denk/ik meen… Stel je kwetsbaar op: zeg wat je diep vanbinnen voelt, wat je kwetst, waar je behoefte aan hebt, wat je niet en wat je wel wil. En vooral: denk en voel niet in de plaats van de ander – genre ‘Ik weet dat jij denkt dat ik…’ Respect begint met geloof hechten aan wat de ander over zichzelf vertelt.
2) Intentie-effect : check de intentie, reageer niet op het effect. Wat bedoelt de ander precies als hij iets zegt? Als een opmerking je kwetst, vraag dan naar de intentie, naar de bedoeling voor je reageert vanuit het effect dat de opmerking op jou heeft. Het verschil tussen een positieve intentie en een negatief effect ligt aan de basis van de meeste misverstanden.
3) VW-regel : probeer elk verwijt dat je wilt maken om te zetten in een wens. Zeg niet alleen wat je niet meer wilt, maar vooral wat je wel zou willen. En wees concreet: help de ander invullen wat je nodig hebt om gelukkig te zijn.
4) Geen gemaar : vervang elke maar door een én. Elke maar maakt van je betoog een verdediging, en dus al bijna een gevecht. Een én zet wat je zegt gewoon neutraal naast elkaar. Vergelijk deze twee zinnen: ‘Ik hou van je en wil bij je zijn, maar ik heb mijn vrijheid nodig.’ Of: ‘Ik hou van je en wil bij je zijn. En ik heb mijn vrijheid nodig.’
5) Helpt wat ik ga zeggen? Wees zorgvuldig met wat je zegt en hoe je iets zegt. Vraag je af of wat je wilt zeggen de situatie vooruit helpt. Is het nodig dit te zeggen, of maakt wat ik nu ga zeggen alles erger? En over het hoe: kan ik het anders, juister, beter verwoorden?
Peter en Lisa gaan met slechts deze ene opdracht naar huis: bovenstaande regels bij het praten respecteren – of niet praten. We spreken af dat ze pas na drie maanden, als ze (hopelijk) meesters geworden zijn in hun nieuwe manier van praten met elkaar, een gesprek zullen proberen te voeren over het verleden, de emotionele conflicten waar het allemaal mee begonnen is.
Meer lezen over praten zonder geruzie? Dit basisboek vind je in elke openbare bibliotheek: Geweldloze Communicatie van M.B. Rosenberg. Voor nederlandstalige trainingen en oefengroepen ‘geweldloze communicatie’: www.geweldlozecommunicatie.org
Therapieverhalen 
Geef een reactie